Przepięknie usytuowany na wzgórzu Zamek Królewski w Sandomierzu był celem naszej jednodniowej wycieczki przez cztery województwa. W ciągu jednego dnia przejechaliśmy województwo mazowieckie, świętokrzyskie, podkarpacki i małopolskie. Podróż powrotna była straszna, bo jechaliśmy w koszmarnej burzy i ulewie. Ale co tego dnia zobaczyliśmy i zwiedziliśmy to nasze.
Murowany zamek powstał na sandomierskim wzgórzu z fundacji króla Kazimierza Wielkiego na miejscu budowli drewnianej będącej wcześniej siedzibą Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Sprawiedliwego, Leszka Białego, Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego. W miejscu grodu wzniesiono gotycką, murowana budowlę z wieżą obronną, otoczoną murem. Z podań kronikarza Janka z Czarnkowa wiemy, że sandomierski zamek powstał razem z 32 innymi, które Król Kazimierz Wielki kazał wybudować aby zwiększyć potencjał obronny kraju.
Umiejscowienie zamku sprzyjało jego ciągłemu wykorzystaniu, był siedzibą starostów ale też równie często gościł władców m.in. Kazimierza Wielkiego, Królową Jadwigę i króla Władysława Jagiełłę, Kazimierza Jagiellończyka, któremu zamek zawdzięcza wybudowanie w 1840 roku, południowej baszty – obecnie najstarszej zachowanej części zamku.
W kolejnych stuleciach zamek przebudowywano wielokrotnie, w kierunku renesansowej rezydencji, dobudowując kolejne skrzydła i wieże. Niestety w czasie potopu szwedzkiego w 1656r. zamek został wysadzony w powietrze. Ocalało w jako takim stanie niedokończone skrzydło zachodnie i na polecenie Jana III Sobieskiego zostało przebudowane w wolnostojący budynek pałacowy, który prawie niezmieniony oglądamy do dzisiaj.
Obecnie w Zamku mieści się Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, które w zamkowych komnatach eksponuje wystawę archeologiczną, dotyczącą rozwoju osadnictwa ludności na Ziemi Sandomierskiej, wystawę etnograficzną poświęconą kulturze materialnej, duchowej i społecznej mieszkańców Ziemi Sandomierskiej. Jest tu również pokazana pokaźna kolekcja sztuki oraz dział historyczny zawierający m.in. wystawę numizmatów, medalierstwa, kartografii czy militariów.
Wystawa etnograficzna – „Dawna wieś sandomierska”
Wystawa – „Krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych”
Wystawa archeologiczna – „Ziemia Sandomierska w pradziejach i wczesnym średniowieczu”
Wystawa historyczna – „Sandomierskie dziedzictwo”
Wystawa sztuki użytkowej, malarstwa i lapidarium
W zbiorach muzeum znajdują się też Szachy Sandomierskie, określane jako najcenniejszy eksponat muzeum. Zostały one odnalezione w czasie badań wykopaliskowych na Wzgórzu Staromiejskim w 1962 roku. Jest to prawie kompletny, bo brakuje jedynie 3 bierek, zestaw szachów dla dwóch osób, wykonany z poroża jelenia i pochodzi z XII wieku.
Wokół Zamku są piękne tereny rekreacyjne a jeśli macie ochotę na wycieczkę z przewodnikiem po mieście, to z zamkowego górnego parkingu (mikroskopijnego i płatnego w parkomacie) odjeżdżają meleksy objeżdżające najważniejsze punkty w mieście (cena 25N/15U, ruszają przy dwóch osobach dorosłych)
